HBO’s ‘Chernobyl’ – een Benchwarmers review
Spoiler: Ruim 33 jaar geleden, op 26 april 1986 om 1:23:45, explodeerde reactor 4 van de Vladimir Ilyich Lenin kerncentrale; de tot op heden ergste kernramp uit de geschiedenis. Ik beloof dat de spoilers hier stoppen.
De serie ‘Chernobyl’ van HBO en Sky gaat over deze ramp, maar vooral over de nasleep. Hoe ga je om met iets dat nog nooit is gebeurd op deze planeet? En hoe doe je dat binnen een staat die er op gebrand is om niet voor schut gezet te worden tegenover ‘het westen’, in een tijd waarin een kernoorlog dichterbij is dan een witte kerst? Craig Mazin schreef er vijf uur waanzinnig goede tv over, waarbij vrijwel ieder detail tot z’n recht komt. De meningen liegen er niet om: ten tijde van dit schrijven krijgt de serie een 9.7 op IMDb (en de slotaflevering zelfs een bizarre 9.9).
Benchwarmers Wim, Klaas en Stephan waren direct fan en hebben de serie geconsumeerd als een stel uitgehongerde honden in een worstenfabriek. We belden met ze en stelden zes vragen over de serie om erachter te komen waarom jij het moet gaan kijken. Dit zijn hun antwoorden.
1. Wat vind je van Chernobyl, in één woord?
Wim: Mogen het er stiekem ook twee zijn? Ok. ‘Geen familieserie’.
Klaas: Fenomenaal.
Mag er nog één woord bij? Fenomenaal goed.
Stephan: Historisch.
2. Beschrijf de serie in één tweet
Wim: Chernobyl is misschien wel de meest pijnlijke, historische, verschrikkelijkste clusterfuck die ooit heeft plaatsgevonden.
Klaas: Chernobyl gaat over de ergste kernramp — en alles wat daarbij hoort — in de geschiedenis van de mensheid. Het is pas in de nasleep dat we erachter komen dat dit het directe gevolg is van leugens, en tot de trieste conclusie komen dat het te voorkomen was geweest.
Stephan: Chernobyl. 1986. Een kerncentrale die ontploft. Een verhaal over onwetendheid, onmogelijke offers en de waarheid die verteld moet worden. Je denkt het verhaal van Chernobyl te kennen, maar geloof me, je hebt nog geen idee.
3. Dat de serie door veel mensen wordt bestempeld als fantastisch is inmiddels een feit. Wat maakt het volgens jou zo goed?
Wim: Het is zo knap gemaakt. Met zoveel oog voor detail. En zo veel pijnlijkheid. Het is daarom wel een tough cookie to swallow. Het beklijft. Nogal. Ik keek een aantal afleveringen voor het slapen gaan en dat was een minder goed idee. Want Chernobyl is een gutpunch. En dat elk van de vijf afleveringen. Tel daarbij op de ijzersterke cast (zie 4.1) en de voortdurende wtf-gevoel dat het bij je oproept, en je hebt een topserie.
Klaas: De serie is zo waanzinnig goed omdat het zonder compromis de waarheid toont, in al zijn afschuw en wreedheid. Het is een serie die je niet aflatend een knoop in je maag geeft. Geen freakshow, geen bloederige horrorshow, maar een feiltelijke vertelling die feilloos de misdadige oorzaak blootlegt en laat zien wat er is gebeurd.
Afgezien daarvan is het schitterend gefilmd, fantastisch gecast en geacteerd, in fenomenale jaren ’80 Rusland-sets en mijn persoonlijke favoriet: de soundtrack die ik als wrange ambient zou omschrijven. Het stuurt je niet in je emoties; het maakt de beelden nog meer voelbaar.
Ik heb vanaf aflevering 1 als een nerveuze hond op iedere nieuwe aflevering zitten wachten. Dat heb ik eigenlijk nog nooit zo ervaren.
Stephan: De sfeer, de ijzersterke cast, en het tot in de perfectie opgezette decor dat de setting van Chernobyl en de Sovjetunie vormt. Een ramp niets verhullend in beeld gebracht. Dat maakt van Chernobyl een serie die je vanaf minuut 1 bijna letterlijk bij je strot pakt en een blok op je maag legt. De realisatie van hoe idioot heftig het is wat er toen gebeurd is, de elite versus de offers van het gewone volk, de onwetendheid van de hulpverleners, terwijl jij al weet dat dit foute boel is. Want Chernobyl. Dat gevoel, dat neem je mee naar bed en daar word je de volgende ochtend mee wakker. Zo goed en sterk is het.
4. Wat maakte de meeste indruk?
Wim: Vier dingen eigenlijk:
- Jared Harris. Lane Pryce uit Mad Men speelt echt de pannen van het dak als een kernreactor-deskundige. Geef die man een Emmy.
- De meest rauwe werkelijkheid die ik ooit in serie heb gezien. Klinkt dat heftig? Ja misschien wel. Maar sommige scenes waren echt te pijnlijk om te kijken en toch kijk je ze. Met als hoogtepunt de 90 seconden scene in aflevering 4.
- Dat ze uberdicht bij de realiteit zijn gebleven. Zo erg, dat je vaak denkt, dit kan niet zo gegaan zijn. En dat je dan daarna The Chernobyl Podcast (dikke tip btw!) luistert van HBO met de makers van de serie en dat ze zich vrijwel naadloos aan de realiteit hebben gehouden. Inclusief props etc. Dat is stunning.
- De blote lullen van de mijnwerkers.
Klaas: Ik kan hier wel zeggen: alle afleveringen. Maar om er enkele zaken — spoilervrij — uit te pikken:
- De open reactor in aflevering 1 was zo indrukwekkend dat ik het nog vaak terug heb zitten kijken.
- Het einde van aflevering 2. Ik krijg er nog kippenvel van.
- De verschrikkingen in hospital no. 6.
- De aftiteling van de laatste aflevering.
Stephan: Het hele verhaal maakt intens veel indruk, maar twee dingen die direct bij mij opkomen:
- het verhaal en de beelden van Brandweerman Vasily Ignatenko, en;
- de werkelijk briljante vertolking van Legasov door Jared Harris.
5. Alles is natuurlijk fantastisch, maar als je iets zou moeten noemen: wat vond je het minst?
Wim: De dieren-scene was geen pretje.
Klaas: Een hele lastige vraag, maar als ik dan echt iets moet kiezen: ik had wat moeite met de rol van Emily Watson als Ulana Khomyuk. Niet dat ze slecht acteert, maar ik vind haar net iets te wijsneuzerig. Gelukkig is zij de enige fictieve hoofdrolspeler (ze is een samengesteld karakter en vertegenwoordigt meerdere wetenschappers)
Stephan: Ergens doet het feit dat er Engels gesproken wordt natuurlijk af aan de authenticiteit van HBO’s Chernobyl. Maar ja, naar een Russisch gesproken serie zou waarschijnlijk geen hond kijken.
6. Beste aflevering?
Wim: De laatste was echt fenomenaal. Zowel qua regie als qua opbouw. Het deed me heel erg denken aan mijn favoriete episode van Game Of Thrones, waarbij in het begin alles uit een andere serie lijkt te komen. I fully agree with my fellow IMDB’ers on this one :)
Klaas: Aflevering 1 en vooral 2 waren aanvankelijk mijn hoogtepunt, maar toen kwam 5. Knocked it out of the park; door de volgorde van de vertelling van de serie is deze juist extra sterk.
Stephan: Onmogelijk om er 1 te kiezen. Dus in willekeurige volgorde: Aflevering 5, 2, 1, 4 en 3.
7. Wie moet dit gaan kijken?
Wim: Je zou zeggen: iedereen. Omdat. Maar nee, dit is niet voor iedereen, I guess. Het is niet gezellig en je zet niet perse de Wokkels Naturel en Brunello de Montalcino 2013 (prima jaargang!) op tafel, zeg maar.
Klaas: Iedereen, maar vooral iedereen die zich deze ramp nog kan herinneren.
Stephan: Iedereen van 16 jaar of ouder.
8. Welke conclusie trek je uit deze serie? Wat kunnen we leren?
Wim: Alles is beter in het Engels.
Klaas: Wat mij betreft raakt deze quote van Legasov het meest de kern:
“Every lie we tell incurs a debt to the truth. Sooner or later that debt is paid.”
Stephan: Iedereen moet z’n eigen conclusie trekken na de 5 afleveringen. Ik dacht zelf wel ongeveer te weten wat het verhaal van Chernobyl was, de werkelijkheid was dat ik nog geen idee had. En precies die gedachte na ruim 5 uur briljante TV zet me aan het denken. Met een vol hoofd en zwaar gevoel rollen de credits na aflevering 5 door het beeld. Malend loop ik naar boven, poets ik m’n tanden en stap ik in bed. De belangrijkste les voor mij, uit de serie Chernobyl?
Geschiedenis is belangrijk en moet, net als de waarheid, verteld blijven worden.
Benieuwd geworden? Bekijk de trailer van Chernobyl hieronder. Wil je meteen gaan kijken? Met een Ziggo Movies & Series XL abonnement kun je de serie zien, of met een abonnement direct bij HBO zelf.
